28 nov 2011

Mortis somnus oculos rursus operit


[...] Constitit igitur non iam patiens morae, et ferer sub ipsa luce, amore victus, respexit. Tunc illa: "Quae insania" inquit, "et me et te perdidit, Orpheu? Ecce: crudelis fortuna me iterum retro vocat; mortis somnus oculos rursus operit. Iam vale! Ad Inferos iterum trahor, obscura nocte circumdata, ad te fructra extendens manus, mi vir: heu! non iam tua ero..." [...]

Detívose, no aguantaba a espera, e case baixo a mesma luz, vencido polo amor, mirou cara atrás. Entonces ela: "Que loucura" dixo " arruinounos a ti e a min, Orfeo?" Velaquí: a cruel fortuna lévame de novo cara atrás; o soño da morte cerra de novo os meus ollos. Adeus xa! Arrastrada outra vez ó mundo subterraneo, rodeada pola noite escura, extendendo cara ti en van as mans, meu home! Ai de min! Xa non serei túa!

*Imaxe: Flickr by Eneas

Orpheus ad superas terras redire coepit


 (...) Qua lege accepta atque magna laetitia affectus Orpheus, quem Eurydice muta sequebatur, ad superas terras redire coepit.(...)

 (...) Despois de aceptar a condición e preso de gran ledicia, Orpheo, ao que seguía Eurídice muda, comezou a regresar ao mundo dos vivos.(...)


 *Imaxe: http://lapasioncultural.blogspot.com

Et tecum Eurydicen duc, hac tamen lege


(...) Postquam vero ille finem canendi fecit, Pluto sic locutus est: "Tu, Orpheo, cantu tuo animos nostros vicisti: redi igitur ad superos, et tecum Eurydicen duc, hac tamen lege, ne respicias neve ullo modo uxorem intuearis, antequam ad vitam lucemque redeas: quod si aliter facies, numquam iterum coniugem tuam videbis!" (...)

(...) Despois de que aquel lle puxo fin ao seu canto, Plutón falou así: "Ti, Orpheo, co teu canto ganaches os nosos corazóns, regresa de novo ao mundo dos vivos, leva a Eurydice contigo, sin embargo con esta condición, que non volvas a mirar para atrás e que de ningunha maneira mires á túa muller, antes de chegar á vida e á luz: porque si o fas de outra maneira, nunca verás de novo á túa muller! (...)

*Imaxe: Wikipedia

Ad mortuorum igitur regnum descendere voluit

(...) Ad mortuorum igitur regnum descendere voluit, ut a Plutone, rege Inferorum, qui ibi cum Proserpina, eius coniuge, imperabat, peteret ut Eurydice sibi redderetur.

"Así pois quixo descender ao reino dos mortos, para pedirlle a Plutón, rei dos Infernos, que alí gobernaba con Proserpina, a súa muller, que lle devolvese a Eurídice."


*Imaxe: wallyg

Orpheus amatissimae uxorem morte flevit

(...) Postquam autem multis cum lacrimis amatissimae uxoris mortem flevit, cum sentiret se nullo modo sine Eurydice vivere posse, audacissimum cepit consilium: cum enim iam parvi aestimaret vitam, postquam tam iucunda sibi uxor erepta erat, id facere constituit, quod nemo antea conari ausus erat, nec ullis periculis deterrebatur (...)


(...) Despois, en cambio chorou tristemente a morte da súa amadísima esposa con moitas lágrimas. Sentindo que el de ningún modo podería vivir sen Euridice, emprendeu un audacísimo plan: en efecto estimando xa pouco a súa vida, e despois de que lle fora arrebatada a súa esposa tan encantadora, decidiu facer isto que ninguén antes atrevéuse a intentar e non era apartado por ningún medo (...)
*Imaxe: Google

Orpheus tristis et maestus est

Tum Orpheus, qui uxore mortua, de sua quoque vita desperabat: "Heu!" exclamavit, "Quid nunc faciam? Quid sperem? Quomodo vivam posthac? Cur me infelicem reliquisti, mea carissima coniunx?" Per multos dies, tristis et maestus, neque cibum neque aquam sumere voluit (...)
Entón Orfeo, pola morte da súa esposa, e desesperado tamén da súa propia vida exclamou: "Heu!" "Que farei agora? Que podo esperar? Como vivirei de agora en diante?" Por qué me deixaches miña queridísima esposa?" Durante moitos días, triste e aflixido, non quixo tomar alimento nin auga (...)
Imaxe: Flickr/Klearchos Kapoutsis

Eurydice Aristeus fugiens




(...) Eurydice, cum primum hoc animadvertit, tanto illius viri mettu affecta est, ut, omnia pericula oblita, per altas herbas et inter dura saxa nudis pedibus celerrime curreret, ut ab eo fugeret et ad Orpheum, maritum suum amatissimum, rediret.(...)


Eurydice, tan pronto como se deu conta disto, foi afectada por un medo tan grande daquel home, olvidándose de todos os perigos correu velocísimamente polo medio das altas herbas e duras rochas, cos pés nús, para fuxir para fuxir deste e volver co seu queridísimo marido.


Eurydice flores carpens

 (...) Cum igitur illa in silva versaretur ubi flores carpere volebat, ut mensam ornaret, Aristaeus, qui post arborem se occultabat, eam persequi coepit.(...)

 (...) Atopándose ela no bosque onde quería recoller flores, para adornar a súa mesa, Aristeo, que se escondía detrás da árbore, comezou a perseguila.(...)

*Imaxe: Flickr, Jose Antonio Carretero.

Aristeus magna invidia afficeretur

"Aristaeus, pastor qui iam antea Eurydicen amaverat, non solum tristitia, verum etiam magna invidia afficeretur, cum se nihil iam ex virgine sperare posse videret."


Aristeteo, un pastor que xa amara antes a Eurídice, non só estaba afectado pola tristeza, senón que tamén por unha gran envexa, vendo que xa nada podía esperar da rapaza.



*Imaxe: Wikipedia

Laeti igitur et maximo amore coniuncti.


Laeti igitur et maximo amore coniuncti, Orpheus et Eurydice ad nuptiarum diem pervenerunt. 

Así pois, ledos e unidos por un grandisimo amor, Orpheo e Euridice chegaron ó día da voda. 

(...) Brevi vero, cum cotidie tristissimum Orphei


(...) Brevi vero, cum cotidie tristissimum Orphei de suo amore desperantis cantum in silvis audiret , virginis animus ita permotus est, ut ipsa eius amore magis magisque caperetur.


"Pero ao cabo de pouco tempo, escoitando tódolos dias nos bosques o tristisimo canto de Orfeo, que desesperaba polo seu amor, o ánimo da moza foi conmovido de tal maneira que ela mesma foi cautivada máis e máis."

*Imaxe: Flickr

Orpheus tam pulchre canebat...


(...) tam pulchre canebat ut non solum bestiae ferae ad eum accurrerent, verum etiam rapida flumina consisterent (...) 

(...) cantaba tan fermosamente que non só os animais salvaxes acudían onda el, senón tamén os rápidos ríos detiñan o seu cauce (...)

Imaxe: Flickr

Orpheus nobilissimus fidicen


Orpheus nobilissimus fidicen atque poeta egregius fuit, qui inde a puero tam pulchre canebat (...)



Orfeo foi o máis famoso tocador de lira e un ilustre poeta, que cantaba tan fermosamente dende pequeno (...)


*Imaxe: Flickr/Campra

Orpheus et Eurydice (Fabulae Syrae)

Antes de comezar con Eutropio, os alumnos de latín II do MGB traduciron a Fabula de Orpheus et Eurydice incluída no libro de Luigi Miraglia "Fabulae Syrae", do que tiven a sorte de recibir un exemplar de mans de Antonio Amador "antes de que se ofreciese al resto de los mortales", tal e como figura na dedicatoria da primeira páxina. Iso foi nas xornadas de Cultura Clásica de Sagunt, no ano de MMX.
O traballo das próximas entradas consistirá en ilustrar unha pasaxe do texto traducido, acompañando a imaxe co texto en latín e a tradución ao galego.

*imaxe: mosaico procedente de Xerusalén. Século V d.C. (Beyond the Pale.org)

7 nov 2011

Pro civibus et civitate


Este é o escudo orixinal do Fulham Football Club que, curiosamente, coincidía co escudo da cidade. No seu lema prometía esforzarse "pro civibus et civitate", "pola cidade e o cidadán." Actualmente o escudo foi cambiado por outro con un diseño máis actual no que xa non existe o lema en latín.


*imaxe google

CONSILIO ET ANIMIS






"Consello e mente" é o lema pertencente ao Sheffield Wednesday Football Club. O significado deste lema é que con valentía e intentando ser máis intelixente ca o rival, podes conseguir a victoria.

6 nov 2011

Ludere causa ludendi.


Éste é o lema do equipo escocés " The queen´s park football club". Con éste latinismo refírense a que "hai que xogar por amor ao xogo" Que significa que non se debe xogar pensando só en gañar,senon en que amas o que fas, ao teu equipo e ao seu xogo.

4 nov 2011

Vincit omnia industria.


É o lema do equipo inglés Bury fc. Este latinismo significa "o traballo vénceo todo". Refírese ao traballo duro, ao esforzo e ao empeño que serve para conseguir todo o que nos propoñamos.







Labor Omnia Vincit


"O traballo venceo todo", no sentido de que con esforzo e traballo se logren superar a todos os adversarios, neste caso ao resto dos equipos de fútbol. Este latinismo pertence ao equipo de fútbol West Bromwich Albion.




Imaxe: Wikipedia.


Consectatio Excellentiae

















O lema do Suderland constatio excellentia significa "en busca da excelencia" é unha montaxe que se puxo inspirandose no equipo e nos seus seguidores.

3 nov 2011

Victoria concordia crescit


É o lema do antigo escudo do Arsenal, que o cambiaron en 2002, e significa "a victoria medra coa concordia ou coa armonía" que significa que para gañar teñen que estar unidos, cunha relación e proporción adecuada.



Nil satis nisi optimum


































Este lema pertence ao equipo Everton e significa "Nada excepto o millor é suficientemente bo" o que quere mostrar un espíritu de superación e de facelo o millor posible.
Imaxe wikipedia

Arte et labore

"Con arte e traballo", no sentido de que con unha actitude positiva, talento e esforzo se pode chegar ao máis alto, e superarse a un mesmo. Pertence ao equipo de fútbol Blackburn Rovers.




*imaxe: Wikipedia

Superbia in Proelio

"Orgullo na loita" no sentido de que perdan ou gañen
están orgullosos da loita e defenden o seu equipo. Esta frase fai referencia a un lema militar das lexións romanas. Este lema pertence ao Manchester City, equipo da Premier League.

2 nov 2011

Audere est facere

"Querer es poder", no sentido de que con ganas e unha boa actitude se poden conseguir os resultados desexados. Pertence ao equipo de fútbol Tottenham Hotspur.
Este latinismo é coñecido principalmente por ser o lema deste equipo pero tamén se empregou para darlle nome a unha famosa escola de Montevideo, Uruguay, coñecida como "Escuela Audere Est Facere"


















*Imaxe: Wikipedia

O "novo Latín". Latinismos no fútbol inglés.

O latín culto foi unha lingua uniforme, moi estable durante séculos (dende o s. III a.C. ata o V d.C., a caída do Imperio romano de occidente). A aparición das linguas romances no s. IX e a súa utilización posterior como linguas literarias supuxo un progresivo abandono do latín, aínda que esta lingua, como lingua escrita, seguiu durante moitos séculos sendo unha lingua de prestixio, na que foron escritas moitísimas obras de índole literaria ou científica. 

E no século XXI o latín, lonxe de ser unha lingua morta, está máis vivo que nunca. Ademais do "Latín Falado" ou "Latín Vivo" e do "Latín Eclesiástico" (segue sendo a lingua oficial da igrexa católica), o "Novo Latín", tamén chamado "Neolatín", está presente como continuador da tradición anterior de lingua franca na comunidade científica en campos como a Medicina, o Dereito, a Filoloxía, a Química, as Ciencias Naturais ou a Astronomía. Asimesmo o uso de latinismos na presa escrita está á orde do día.

Hoxe queremos tratar aquí da presencia dos latinismos en lemas ou escudos, concretamente nos escudos dos clubes de fútbol da liga inglesa, e de como aportan ese plus de prestixio que se persegue (aínda que non sempre garanta a consecución dos 3 puntos...!). Serán os alumnos de 1º de Bacharelato os que deberán buscar un escudo dun clube de fútbol inglés con lema latino e comentalo na súa entrada. Aquí vai un exemplo.

Spectemur agendo: "sexamos vistos en acción", no sentido de "que nos xuzguen polos nosos actos".
Trátase dunha cita do poeta latino Ovidio, que no libro XII da súa obra "Metamorfoses" fai dicir ao heroe Aiax:
Denique (quid verbis opus est?) spectemur agendo!

Neste caso o famoso lema non é exclusivo dun clube de fútbol, o Barnsley FC, senón que tamén podemos atopalo en algún rexemento do exército inglés, en diversos condados de Londres ou mesmo nunha High School.

*imaxe: Wikipedia